ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Διμερείς Σχέσεις

Η διασύνδεση των καθέτων αξόνων της Αλβανίας με την Εγνατία οδό (Qafe Thane-Pogradec-Korce-Κρυσταλλοπηγή και Tirana-Fieri-Gjirokaster-Κακαβιά και η ολοκλήρωση των έργων των νέων συνοριακών σημείων στο Μαυρομάτι Θεσπρωτίας και Μέρτζιανη Κόνιτσας, παραμένουν βασικοί στόχοι στον τομέα των μεταφορών. Στο τομέα της ενέργειας εξετάζεται η τροφοδοσία της Αλβανίας με φυσικό αέριο μέσω της Ελλάδας καθώς και η αναβάθμιση των γραμμών ηλεκτρικής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών που συνδέουν τις δύο χώρες.

Μέσω της διμερούς αναπτυξιακής βοήθειας και του Ελληνικού Σχεδίου Οικονομικής Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων επιχειρείται μία συνολική παρέμβαση ενίσχυσης της αναπτυξιακής πορείας και εκδημοκρατισμού της χώρας με την χρηματοδότηση έργων υποδομής, την στήριξη των επιχειρήσεων, των θεσμικών μεταρρυθμίσεων, των διαρθρωτικών αλλαγών, της ασφάλειας, και της εφαρμογής των κανόνων δικαίου. Το ίδιο επιχειρείται και μέσω προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, παρέχονται πλείστες δυνατότητες σε ελληνικές επιχειρήσεις, φορείς, μη κυβερνητικούς οργανισμούς, εταιρείες μελετών, Ιδρύματα και Ινστιτούτα να αναπτύξουν δραστηριότητες στην Αλβανία. Πέραν αυτών, ίδιες δυνατότητες παρέχονται για τις ελληνικές εταιρείες και για την υλοποίηση των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Παγκόσμια Τράπεζα, από άλλες δωρήτριες χώρες καθώς και στις ιδιωτικοποιήσεις των στρατηγικών τομέων της οικονομίας και των βιομηχανικών μονάδων.

Ο σαφής ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας και η σταδιακή εναρμόνιση της προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία, διευκολύνει περισσότερο την προσέλκυση νέων επενδύσεων στην χώρα. Το χαμηλό εργατικό κόστος, η γειτνίαση με την χώρα μας, η ευρεία χρήση της ελληνικής γλώσσης, ο υδάτινος πλούτος, οι ακαλλιέργητες εκτάσεις αλλά και η έλλειψη προϊόντων και υπηρεσιών καθιστά την χώρα ελκυστική για ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με δυνητική αγορά τα ΝΔ Βαλκάνια.

Τομέας Δημοσίων Έργων

Όπως αναλύθηκε σε προηγούμενα κεφάλαια στην χώρα έχουν προγραμματισθεί έργα υποδομών (κυρίως οδοποιία) χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση την Παγκόσμια Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, και από Δωρήτριες χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Οι διαδικασίες που ακολουθούνται για την ανακοίνωση, αξιολόγηση προσφορών και επιλογή αναδόχου είναι σύμφωνες με τις διατάξεις που τίθενται από τον φορέα χρηματοδότησης. Συνήθως ο εκάστοτε διαγωνισμός διενεργείται από την μονάδα διαχείρησης έργων κάθε Υπουργείου. Οι ίδιοι φορείς διενεργούν επίσης και τους διαγωνισμούς για τις μελέτες και επίβλεψη των έργων.

Ενέργεια

Ενδιαφέρον υπάρχει για τους υπό ιδιωτικοποίηση Υ/Η σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Στρατηγικής σημασίας έργο αποτελεί επίσης η τροφοδοσία της χώρας με φυσικό αέριο. Λόγω του προβλήματος ελλείψεως ενέργειας υπάρχει μεγάλη ζήτηση για γεννήτριες, (κυρίως για δημόσια κτίρια, εργοστάσια, καταστήματα, ξένες αντιπροσωπείες), υγραέριο, ενώ με πρόσφατο νόμο η κυβέρνηση υποχρεώνει οι νεοανεγειρόμενες κατοικίες να έχουν καυστήρες θέρμανσης πετρελαίου.

Τομέας κατασκευών

Η αστυφιλία που γνωρίζει η χώρα, με επίκεντρο κυρίως την πρωτεύουσα, δημιούργησε μία δυναμική στον κατασκευαστικό τομέα η οποία αναμένεται να συνεχιστεί για την επόμενη 10ετία. Το μέσο κόστος κατασκευής, σύμφωνα με την αγορά, ανέρχεται σε 200-300 Ε/τ.μ., και οι πωλήσεις ανέρχονται από 400-800 Ε/τ.μ στα Τίρανα. Ενοικιάσεις γραφείων στο κέντρο της πόλεις κυμαίνονται από 10-20 Ε/τ.μ., το δε ύψος ενοικίου στα εμπορικά καταστήματα στο κέντρο των Τιράνων ανέρχεται από 30-50 Ε/τ.μ. Οι μεγάλες εταιρείες στην ανέγερση πολυκατοικιών ανέρχονται στις 10 περίπου. Είναι αυτονόητο ότι μεγάλη ζήτηση υπάρχει για οικοδομικά, δομικά υλικά και είδη υγιεινής.

Γεωργία

Από τα τέλη του 1999 παρατηρείται συνεχής αύξηση των καλιεργουμένων εκτάσεων στην χώρα. Ξένοι επενδυτές μπορούν να ενοικιάσουν εκτάσεις για καλλιέργειες για 30 χρόνια (ζωοτροφές, λαχανικά, δημητριακά, καπνά κα.). Σημειώνουμε εδώ τους πλούσιους υδάτινους πόρους που διαθέτει η χώρα. Εκτιμούμε πάντως ότι καλύτερη απόδοση παρέχεται με σύναψη συμβολαίων με τους παραγωγούς για απορρόφηση της παραγωγής. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης ο κτηνοτροφικός τομέας, η παραγωγή γαλακτοκομικών προιόντων, η ανάπτυξη ιχθυοκαλλιεργειών, και η επεξεργασία ξύλου και δερμάτων.

Τηλεπικοινωνίες

Η ιδιωτικοποίηση της αλβανικής κινητής τηλεφωνίας (AMC) και η χορήγηση δεύτερης άδειας κινητής τηλεφωνίας στην Vadafon/Panafon δημιούργησε μία αρκετά δυναμική αγορά στα προϊόντα και υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας. Αναμένεται επίσης να προχωρήσει η διαδικασία ιδιωτικοποίησης της σταθερής τηλεφωνίας Albania Telecom σε στρατηγικό επενδυτή (σε συνδυασμό με παραχώρηση της τρίτης άδειας κινητής τηλεφωνίας στον ανάδοχο στρατηγικό επενδυτή).

Παραγωγικές Επενδύσεις

Η χώρα προσφέρεται για παραγωγικές μονάδες, κυρίως εντάσεως εργασίας, λόγω του χαμηλού εργατικού κόστους. Εταιρείες μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες που παρέχονται με το σύστημα παθητικής τελειοποίησης και να επιδοτηθούν και από τον αναπτυξιακό νόμο 2601/98 (30% επιδότηση μέχρι ποσό 590.000 ευρώ). Τουλάχιστον 100 εταιρείες έχουν επιδοτηθεί από το 1992 μέχρι σήμερα. Επιπρόσθετα παραγωγικές επενδύσεις μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΟΑΒ.

Tο μεγαλύτερο ενδιαφέρον για εγκατάσταση των επιχειρήσεων παρουσιάζεται επί του οδικού άξονα Tirana-Durres (35 χλμ.). Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που παρέχονται οφείλονται στην γειτνίαση με τα μεγαλύτερα καταναλωτικά κέντρα, τη δυνατότητα εκτεταμένης προσφοράς εργατικών χεριών, με το μοναδικό πολιτικό αεροδρόμιο της χώρας (Rinas), τον μεγαλύτερο λιμένα και φυσικά κοντά στην διοίκηση. Η αξία των οικοπέδων κατά μήκος του άξονα κυμαίνεται από 20-50 $/τ.μ.

Εμπόριο

Στην χώρα υπάρχουν αρκετές ελλείψεις τυποποιημένων προϊόντων. Η παραγωγική βάση της χώρας είναι ακόμα υπό ανάπτυξη. Η σταδιακή μείωση των δασμών καθιστά περισσότερο ανταγωνιστικά τα εισαγόμενα προϊόντα. Ελλάδα και Ιταλία είναι οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Αλβανίας

Η ανεύρεση στοιχείων για την αγορά είναι αρκετά δύσκολη, αφενός διότι η παραοικονομία ανέρχεται στο 50% περίπου, αφετέρου διότι δεν υπάρχουν ώριμες επαγγελματικές κλαδικές ενώσεις, δεν καταγράφονται φερέγγυα στατιστικά στοιχεία παραγωγής, είναι δύσκολος ο εντοπισμός των εταιρειών ανά την χώρα, οι εταιρείες δεν υποχρεούνται να δημοσιεύουν ισολογισμούς των στον τύπο, ενώ μόνον το 8,3% του πληθυσμού κατείχε σταθερό τηλέφωνο. Στην χώρα δεν υπάρχουν πολυκαταστήματα και υπεραγορές δυτικών προδιαγραφών όπως επίσης απουσιάζουν και οι γνωστές αλυσίδες ταχυφαγείων.

Η αγορά παρουσιάζει μία δυναμική η οποία οφείλεται μεταξύ άλλων και στα μεταναστευτικά εμβάσματα από αλβανούς οικονομικούς μετανάστες. Ανάγκες υπάρχουν σε όλους τους τομείς και σε όλα τα προϊόντα. Είναι σύνηθες πάντως το φαινόμενο αλβανοί μετανάστες στην Ελλάδα να επαναπατρίζονται και να δραστηριοποιούνται στην αντιπροσώπευση προϊόντων της εταιρείας που εργάζονταν στην Ελλάδα ή να ιδρύουν παραγωγική επένδυση με τον Έλληνα συνεταίρο.

Κυριότερο πρόβλημα αποτελεί η ανάπτυξη των δικτύων διανομής στην χώρα, η ανεπάρκεια σταθερών προδιαγραφών, οι ελλειπείς υποδομές, το ενεργειακό έλλειμμα της χώρας (η οποία δημιουργεί προβλήματα στη συντήρηση ευπαθών τροφίμων) καθώς και η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού (κυρίως πωλητών).

Το δίκτυο λιανικής δεν είναι ανεπτυγμένο και ο βαθμός συγκέντρωσής του είναι μικρός. Συνεπώς αλυσίδες (ακόμα και μεσαίου μεγέθους) θα μπορούσαν χρησιμοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της τιμής, εξυπηρέτησης και ποικιλίας να «αλώσουν» την αλβανική αγορά. Ιδιαίτερες προοπτικές θεωρούμε ότι υπάρχουν στους τομείς των ηλεκτρικών ειδών και οικιακής τεχνολογίας, της αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής και των super-markets.