ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ AΡΧΕΙΟΥ

• Οικονομικό Περιβάλλον
• Οικονομική Πολιτική

Αναλύοντας τα αποτελέσματα της ετήσιας Κεντρικής Συνόδου Οικονομικών Εργασιών της κινεζικής κυβέρνησης (8-10.12.2021), η οποία χαράσσει το βασικό πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί η κινεζική οικονομική πολιτική, το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο επισημαίνει, σε άρθρο που δημοσιεύεται στον δικτυακό του τόπο (https://focus.cbbc.org/chinas-economic-outlook-for-2022/?utm_source=11.+Non-Members%3A+Focus+Digest+-+Civi2021&utm_campaign=5a1426d1f3-FOCUS-EMAIL-11-1-2022-CBBC-NON-MEMBERS&utm_medium=email&utm_term=0_4464c67fad-5a1426d1f3-177982700#.Ydxcy_7P3IU) ότι, το 2022, η κινεζική κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει τις εξής «τρεις πιέσεις»: α) ελάττωση της ζήτησης, β) αναταράξεις στην πλευρά της προσφοράς και γ) αποδυνάμωση των προοπτικών της κινεζικής οικονομίας. Βασική προτεραιότητα της κινεζικής κυβέρνησης, προκειμένου αντιμετωπίσει τις ως άνω πιέσεις, είναι η άσκηση μιας σταθερής μακροοικονομικής πολιτικής (συνετή νομισματική και συντηρητική δημοσιονομική πολιτική), σε συνδυασμό με την εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων της πλευράς της προσφοράς και την ενίσχυση των φορολογικών κινήτρων.

Πλην τούτων, το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο καταγράφει άλλες έξι (6) βασικές προτεραιότητες οικονομικής πολιτικής (βλ. κάτωθι Πίνακα), στις οποίες εντάσσονται και ήδη γνωστές κινεζικές πολιτικές, όπως π.χ. η μεταρρύθμιση και η φιλελευθεροποίηση της κινεζικής αγοράς, η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη, η καταπολέμηση των περιφερειακών ανισοτήτων και η διατήρηση σταθερής απασχόλησης και παροχής κοινωνικών υπηρεσιών.

Οι συντάκτες του άρθρου εντοπίζουν δύο νέου στόχους ιδιαίτερης σημασίας, οι οποίοι εκτιμάται ότι θα βρεθούν στο επίκεντρο της κινεζικής οικονομικής πολιτικής, το 2022: ενίσχυση των προγεννητικών μέτρων και περαιτέρω ενίσχυση της κοινωνικής στέγασης. Αντίθετα, σημαντικοί παλαιότερα στόχοι, όπως η αποφυγή δημοσιονομικών κινδύνων, η κορύφωση των εκπομπών άνθρακα και η επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα, αναφέρονται μεν στα αποτελέσματα της Συνόδου χωρίς, όμως, να τους αποδίδεται ιδιαίτερη προτεραιότητα. Τέλος, στο κείμενο των αποτελεσμάτων γίνεται αναφορά και στην νέα κινεζική πολιτική της «Κοινής Ευημερίας» (βλ. ανωτέρω (ζ) σχετικό), η οποία περιγράφεται ως μακροπρόθεσμη πρόκληση, για την επίτευξη της οποίας τίθεται ένας και μόνον βραχυπρόσθεσμος στόχος, εκείνος της ενίσχυσης της καλούμενης «τριτογενούς αναδιανομής».

Το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο εκτιμά, εν γένει, ότι οι βασικές κινεζικές οικονομικές πολιτικές, το 2022, θα είναι παρόμοιες με εκείνες του 2021, παρ’ ό,τι η κινεζική ηγεσία καλείται να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις που προκύπτουν από την αύξηση του πλούτου, την βελτίωση του επιπέδου εκπαίδευσης και την αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού.

Αν και εκτιμάται ότι η κινεζική κυβέρνηση έχει πετύχει τον στόχο περί αύξησης του Α.Ε.Π. κατά 6%, το 2021, η κινεζική οικονομία κινήθηκε μάλλον νευρικά, κατά το παρελθόν έτος, ενώ αναμένεται να αντιμετωπίσει περαιτέρω προκλήσεις, εντός του 2022. Κατά τους συντάκτες του άρθρου, οι γενεσιουργές αιτίες των διακυμάνσεων της πορείας της κινεζικής οικονομίας, το 2021, ήταν οι κάτωθι:

• Κατ’ αρχάς, η μετά την πανδημία αυξανόμενη παραγωγή των κινεζικών εργοστασίων υπερέβη τον ρυθμό αύξησης παραγωγής ενέργειας, γεγονός που οδήγησε σε διακοπές ηλεκτροδότησης και αναστολή εργασιών εργοστασίων (βλ. ανωτέρω (ε), (η) και (θ) σχετικά). Παρ’ ό,τι το πρόβλημα φαίνεται να είχε παροδικό χαρακτήρα, οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας και των πρώτων υλών συνεχίζουν να επιδρούν αρνητικά στην λειτουργία αρκετών βιομηχανιών. Συναφώς αναφέρεται ότι, τον Σεπτέμβριο 2021, η βιομηχανική παραγωγή της χώρας αυξήθηκε κατά μόλις 3,1%, ποσοστό που είναι το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί στην χώρα, μετά την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19.
• Πλην τούτου, η παρατηρούμενη οικονομική επιβράδυνση δεν περιορίζεται μόνον στον μεταποιητικό τομέα, καθώς εντοπίζεται και στον τομέα των λιανικών πωλήσεων, ειδικότερα κατά το β΄ εξάμηνο 2021. Είναι χαρακτηριστικό ότι, τον Νοέμβριο 2021, ο ως άνω τομέας κατέγραψε τον χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης (3,9%), εξαιρουμένης της περιόδου της πανδημίας. Η αύξηση του πληθωρισμού τιμών καταναλωτή, η οποία παρατηρήθηκε κατά την ίδια περίοδο, ενδεχομένως να δικαιολογεί ένα ποσοστό της ελάττωσης των καταναλωτικών δαπανών. Όμως, εκτιμάται ότι η κυριότερη αιτία ήταν η κινεζική πολιτική μηδενικής ανοχής σε κρούσματα COVID-19. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, κατά την διάρκεια της ιδιαίτερης σημασίας για την εκτίμηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς των Κινέζων πολιτών, «Χρυσής Εβδομάδος» του Οκτωβρίου 2021, κατεγράφη μείωση των τουριστικών εισοδημάτων κατά 4,7%, σε σχέση με το 2020, και κατά τουλάχιστον 60%, σε σχέση με το 2019.
• Τέλος, ο αχανής κατασκευαστικός τομέας της Κίνας, ο οποίος αντιστοιχεί στο 29% του Α.Ε.Π., δέχεται, πλέον, σημαντικές πιέσεις. Αρκετές επιχειρήσεις κατασκευής και ανάπτυξης ακινήτων, συμπεριλαμβανομένης της υπερχρεωμένης «Evergrande», δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις, με αποτέλεσμα να ενταχθούν σε καθεστώς τεχνικής πτώχευσης (βλ. ανωτέρω (α) έως και (δ) σχετικά). Ενδεικτική των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας είναι και η κάμψη των τιμών των κατοικιών, σε πολλές κινεζικές πόλεις. Μάλιστα, τον Νοέμβριο 2021, η μέση τιμή των νέων οικιστικών ακινήτων μειώθηκε κατά 0,33%, σε σχέση με τον Οκτώβριο 2021, συνεχίζοντας την καθοδική πορεία της επί τρεις συνεχείς μήνες,

Σύμφωνα με τους συντάκτες του άρθρου, προκειμένου η κινεζική κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τα ως άνω προβλήματα, στράφηκε σε προσεγγίσεις βασικής οικονομικής θεωρίας και όχι στην υιοθέτηση μακροπρόθεσμων στρατηγικών. Έτσι, η βασική προτεραιότητα οικονομικής πολιτικής που είχε θέσει η Σύνοδος για το 2021 (ανάπτυξη στρατηγικών επιστημονικών και τεχνολογικών ικανοτήτων) καταλαμβάνει, πλέον, την τέταρτη θέση του συναφούς καταλόγου του 2022. Παράλληλα, μακροπρόθεσμες στρατηγικές, όπως η μεταρρύθμιση του αγροτικού τομέα και η μείωση των εκπομπών άνθρακα, αναφέρονται, πλέον, στο κείμενο των αποτελεσμάτων της Συνόδου, ως δευτερεύοντες στόχοι. Αντίθετα, ύψιστη προτεραιότητα δίδεται, ως προελέχθη, στην εφαρμογή σταθερών μακροοικονομικών πολιτικών και στην υλοποίηση μικροοικονομικών μεταρρυθμίσεων, στην πλευρά της προσφοράς.

Πλην τούτων, το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο επισημαίνει τρεις τομείς οικονομικής πολιτικής που θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής, κατά το 2022:

• Στέγαση: Η οικονομικά προσιτή αστική στέγαση, η οποία εντάσσεται στην προτεραιότητα υπ’ αριθμ 3 του ως άνω Πίνακα (Ομαλοποίηση της κυκλοφορίας της εθνικής οικονομίας), αναμένεται να παραμείνει στο επίκεντρο των κυβερνητικών πολιτικών, και το 2022. Μάλιστα, στα πρακτικά της Συνόδου τίθενται δύο (2) συναφείς υπο-στόχοι: α) περαιτέρω ανάπτυξη της αγοράς ενοικίασης κατοικιών και β) κατασκευή οικονομικά προσιτών στεγαστικών ακινήτων. Οι πρόσφατες προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος επικεντρώνονται στον έλεγχο των τιμών, όμως εκτιμάται ότι απαιτείται υιοθέτηση πιο μακροπρόθεσμων στρατηγικών, όπως π.χ. η θέσπιση δυνατότητας αγοράς ακινήτων, μέσω ενοικίασης ή η υλοποίηση προγραμμάτων στέγασης, παρόμοια με εκείνα της Σιγκαπούρης. Παρόμοιες προτάσεις αναμένεται να εξετασθούν από τις αρμόδιες Αρχές, εντός του 2022.
• Προγεννητικότητα: Η ξαφνική απαγόρευση της διαδικτυακής ενισχυτικής εκπαίδευσης, με το πρόσχημα της εξοικονόμησης των οικογενειακών δαπανών, και η άρση της πολιτικής ελέγχου γεννήσεων αποτελούν σαφείς ενδείξεις των κινεζικών προσπαθειών για την αναστροφή της τρέχουσας αρνητικής δημογραφικής τάσης που παρουσιάζεται στην χώρα. Επίσης, υποδεικνύουν ενδεχομένως, ότι τα αποτελέσματα της πρόσφατης απογραφής δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση του αριθμού των γεννήσεων αποτελεί, πλέον, περίπλοκο ζήτημα, καθώς οι γυναίκες της Κίνας έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εκφέρουν δυναμικά την άποψή τους επί θεμάτων διακρίσεων λόγω φύλου στην εργασία, αλλά και εκτός αυτής. Η κινεζική κυβέρνηση αναμένεται να αναλάβει σειρά συναφών δράσεων, η αποτελεσματικότητα των οποίων αναμένεται να επιβεβαιωθεί, στην πορεία.
• Κοινή Ευημερία: Η Κοινή Ευημερία αποτέλεσε ένα από τα βασικά στοιχεία της κινεζικής πολιτικής ρητορικής, το 2021. Παρά ταύτα, το ακριβές νόημά της παραμένει ασαφές και, ενίοτε, αμφιλεγόμενο. Οι μέχρι τούδε ορατές εκφάνσεις της εν λόγω πολιτικής ήταν η άσκηση πιέσεων προς ιδιωτικές επιχειρήσεις, προκειμένου να μοιρασθούν περισσότερο πλούτο με την κοινωνία, και οι επιβολή αυστηρών ποινών σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Η Σύνοδος φαίνεται να κατευθύνει την κινεζική οικονομική πολιτική προς την ίδια κατεύθυνση, υπογραμμίζοντας την σημασία της καλούμενης «τριτογενούς αναδιανομής». Προς το παρόν, η παραδοσιακή κινεζική προσέγγιση σε θέματα εργασίας (ήτοι δημιουργία θέσεων εργασίας, έναντι βελτίωσης της κοινωνικής πρόνοιας), σε συνδυασμό με την αύξηση των κρατικών επενδύσεων στην εκπαίδευση, εξακολουθεί να παραμένει βασική πολιτική επιλογή. Όμως, η ανακοινωθείσα θέσπιση εθνικής βασικής ασφάλισης ενδέχεται να θέσει τις βάσεις για μια συνολική μεταρρύθμιση του εργασιακού τομέα, στο μέλλον.

Επίσης, όσον αφορά στο διεθνές εμπόριο και τις επενδύσεις, οι συντάκτες του άρθρου επισημαίνουν ότι, στα αποτελέσματα της Συνόδου, καταγράφεται ενίσχυση της κινεζικής δέσμευσης για περαιτέρω απελευθέρωση της κινεζικής αγοράς και στήριξη των ξένων επενδύσεων. Παρά ταύτα, παραμένει ασαφές το κατά πόσον παρόμοιες ανακοινώσεις δύνανται να καθησυχάσουν τους ξένους επιχειρηματίες και επενδυτές, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν το ολοένα και πιο περίπλοκο κινεζικό ρυθμιστικό πλαίσιο και την ad hoc χάραξη και εφαρμογή πολιτικών.

Σύμφωνα με το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο, τα αποτελέσματα της πρόσφατης Συνόδου οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Κίνα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο. Η `κινεζική κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η οικονομία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις που απαιτούν νέες ιδέες και καινοτόμες πολιτικές προσεγγίσεις. Όμως, δεδομένου ότι η κινεζική ηγεσία δεν έχει ακόμα λάβει τις τελικές αποφάσεις της, καταφεύγει σε παραδοσιακές λύσεις, όπως η σταθερή μακροοικονομική πολιτική και οι παρεμβάσεις στην πλευρά της προσφοράς. Μάλιστα, οι συντάκτες του άρθρου επισημαίνουν ότι, ακόμη και η μοναδικά αναφορά σε μεταρρυθμίσεις στην πλευρά της ζήτησης, η οποία υπήρχε στα αποτελέσματα της Συνόδου  του 2020 και αφορούσε στην οικονομική πολιτική του 2021, έχει εξαφανισθεί από τα αποτελέσματα της πρόσφατης Συνόδου.

Επίσης, το Σινο-Βρετανικό Επιχειρηματικό Συμβούλιο εκτιμά ότι, παρά την κινεζική εμμονή στην διατήρηση της σταθερότητας, ειδικότερα εν όψει του επικείμενου 20^ου Εθνικού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, το 2022 ενδεχομένως να αποτελέσει έτος περισσότερων ρυθμιστικών δράσεων και πολιτικών πειραματισμών. Δεδομένου ότι, κατά πάσα πιθανότητα, οι ως άνω δράσεις και πειραματισμοί δεν θα είναι αποτελεσματικά, στο σύνολό τους, οι ξένες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κίνα θα πρέπει να αναμένουν περαιτέρω στρεβλώσεις και ad hoc μεταβολές πολιτικών.

Παρόλα αυτά, οι συντάκτες του άρθρου επισημαίνουν ότι η κινεζική ηγεσία έχει αποδείξει την ικανότητά της να προβαίνει σε μεταρρυθμίσεις, όταν το κρίνει απαραίτητο. Στο πλαίσιο αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην εξέλιξη διαφόρων επαρχιακών πιλοτικών προγραμμάτων, όπως π.χ. η διαμόρφωση της πρώτης Πιλοτικής Ζώνης Κοινής Ευημερίας, στην Επαρχία Zhejiang, και η ανάπτυξη ευρύτερων περιοχών [Ευρύτερη Περιοχή του Κόλπου (βλ. ανωτέρω (ι) σχετικό), Δέλτα του Ποταμού Yangtze, περιοχής Chengdu-Chongqing (βλ. ανωτέρω (στ) σχετικό) και περιοχή Jing-Jin-Ji, πέριξ της κινεζικής πρωτεύουσας], η επιτυχία των οποίων, ενδεχομένως, να ωθήσει την κινεζική ηγεσία να ακολουθήσει νέες πολιτικές προσεγγίσεις.